شیمی هسته ای

     تاریخچه:

در اوایل قرن 20 ،یک سری آزمایش با ذرات مختلف حاصل از مواد پرتوزا به فهم نسبتاً شفاف ساختار اتم و هسته منجر شد.از کار "رادرفورد"و "بور" نتیجه گیری شد که اتم خنثی،از نظر الکتریکی از بار منفی،به شکل الکترونهای احاطه کننده ی یک هسته مرکزی مثبت که قسمت اعظم ماده ی اتم را شامل می شود ،تشکیل شده است.اگر چه هسته از ذرات مقید به یکدیگر از طریق نیروهای قوی هسته ای تشکیل شده است ،تبدیلات هسته ای میتوانند القا شوند،یعنی به طور مثال بمباران نیتروژن با هلیم،به تولید اکسیژن و هیدروژن منجر می شود.

در سال 1930 "بوته" و "بکر" برلیم را با ذرات آلفای حاصل از پولونیم بمباران کردند و آنچه را فکر میکردند پرتوها گاماست کشف کردند.اما "چادویک" در سال 1932 نشان داد که باید نوترون ها نتیجه ی این آزمایش باشند نه پرتوی گاما.

در حال حاضر واکنش های مشابهی در راکتورهای هسته ای به عنوان چشمه ی نوترون بکار میرود. پرتوزایی مصنوعی اولین بار توسط"کوری" و"ژولیو" گزارش شد.ذرات تزریق شده به داخل هسته های بور،منیزم و آلومینیوم،ایزوتوپ های پرتوزای جدید عناصر متعددی را به وجود آورد ، توسعه ی ماشینها برای شتاب دادن ذرات باردار تا سرعت های بالا،فرصت های جدیدی را برای مطالعه ی واکنش های هسته ای فراهم ساخت.اولین سری با توانمندی بالا ،در سال 1932 توسط "لارنس" طراحی و ساخته شد که نام این دستگاهها "سیکلوترون"است.

جمهوری اسلامی ایران و فن آوری هسته ای:

فعالیت های هسته ای ایران ابتدا در سال 1335 تحت عنوان "مرکز اتمی دانشگاه تهران" و عملاً با آغاز بکار راکتور 5مگاواتی تهران در آذر ماه سال 1346 آغاز گردید.

سازمان انرژی اتمی ایران(A.F.O.I) در اوایل سال 1353 به منظور تولید 23000 مگاوات برق هسته ای و توسعه علوم وفنون هسته ای بوجود آمد و متعهد به انجام وظایف سنگین و گسترده ای از جمله ساخت 4نیروگاه هسته ای در بوشهر و دارخوین ،4 نیروگاه دراصفهان واستان مرکزی و ایجاد چندین نیروگاه وتاسیسات هسته ای در مکانهای مختلف کشور گردید.

لازم به ذکر است که ایران در سال 1958،به عضویت آژانس بین المللی انرژی اتمی (I.A.E.A) درآمد و در سال 1968 پیمان عدم تکثیر سلاح های هسته ای (N.P.T) را پذیرفت و در سال 1970آن را در مجلس شورای ملی به تصویب رساند.

با پیروزی انقلاب اسلامی ایران در سال 1357 پروژه راکتور اتمی بوشهر متوقف شد .کشورهای غربی که مخالف این انقلاب شکوهمند بودند،از همکاری با ایران سر باز زدند و به دلیل دگرگونهای سالهای اولیه ی انقلاب از جمله جنگ ایران و عراق،کارشکنی کشور های غربی و فسخ قراردادهای قبلی آغاز شد.

شرکت آلمانی (K.V.O) که پیمانکار این پروژه بود هنگامی که تنها 15% به تکمیل آن باقی مانده بود از ادامه ی کار سر باز زد.

در بحبوحه ی جنگ ایران و عراق و کمبود نیرو در کشور ایران با روی آوردن به اسپانیا و ژاپن کوشش در تکمیل پروژه ی بوشهر کرد که موفقیت آمیز نبود.و سپس قراردادی با روسیه و چین امضا شد.

عدم تمایل کشورهای صاحب تکنولوژی به انتقال آن و لزوم خودکفایی نسبی و کسب تکنولوژی هسته ای ،مطالعات گسترده و کاربردی به منظور فراهم آوردن زیربنای فنی و علمی در کشور آغاز گردید.

از سال 1361 جهت گیری اصلی سازمان انرژی هسته ای ،روی کارهای تحقیقاتی و کاربرد هسته ای به منظور خودکفایی و زمینه ی کاربرد فناوری هسته ای و تولید برق بوده است.

طبق مصوبه ی مجلس شورای اسلامی حدود20000مگاوات برق مورد نیازکشور می بایست از طریق نیروگاه هسته ای تامین گردد.

واحد اول نیروگاه اتمی بوشهر تامین کننده ی 1000مگاوات از میزان پیش بینی شده می باشد که عملیات اجرایی آن از سال 1374 با همکاری کشور روسیه آغاز گردیده است و پیش بینی میشود طی یکسال آینده(1388) به بهره برداری برسد.

در اواخر سال 1376 شورای فن آوری های پیشرفته تشکیل شد.در این شورا تصمیم گرفته شد که علاوه بر پروژه ی نیروگاه بوشهر،نیروگاههای دیگر را نیز ساخته و راه اندازی نمایند و در عین حال بخشی از سوخت نیروگاههای هسته ای را نیز خود تامین کند. دغدغه ی اصلی مسئولان امر این بود که بدون فاز اول تولید سوخت هسته ای یعنی پروژه ی UCF، عملا تاسیسات غنی سازی نیز بی فایده خواهد بود.

بنابر این در سال 1379 مراحل اجرایی پروژه ی UCFآغاز و علیرغم عدم همکاری چینی ها و با وجود اینکه این پروژه از پیشرفته ترین پروژه های هسته ای دنیاست و با تمام ناباوری ها توسط مهندسین جوان ایران در عرض 4سال محقق شد،

پروژه ای که چینی ها میبایست در طی 11 سال به ایران تحویل میدادند.

در آوریل2006(اردیبهشت 1385) ایران اعلام کرد که موفق به غنی سازی اورانیوم به میزان 3.5% شده است.

               *************